Reduktimi i prodhimit të qeseve plastike dhe promovimi i çantave të ripërdorshme, të punuara nga personat me aftësi të kufizuara

Qeset plas­tike janë bërë pjesë e kudon­dod­hur e jetës sonë të përdit­shme, e ndiki­mi neg­a­tiv i tyre në mjedis është i pamo­hues hëm. Prod­hi­mi dhe për­dori­mi i qeseve plas­tike kon­tribuon në ndot­jen, dëm­timin e florës e faunës dhe var­fërim­in e burimeve naty­rore, kësh­tu duke shkak­tu­ar dëme afat­g­ja­ta dhe irre­versibile. Në Kosovë, ndërgjegjësi­mi për këtë çësht­je po rritet dhe përderisa po shqyr­to­het mundësia e ndalim­it të prod­him­it, impor­tit dhe shit­jes në treg të qeseve plas­tike të okso-degradueshme dhe gjet­jes së alter­na­ti­vave të qën­drueshme, HANDIKOS po e sheh këtë si një mundësi për të kon­tribuar së bashku me per­son­at me aftësi të kufizuara, për të pro­movuar prod­himin e çan­tave eko-miqë­sore si një zëvendësim i qëndrueshëm.

Qeset plas­tike zakon­isht prod­ho­hen nga burime jo të qën­drueshme, si naf­ta ose gazi naty­ror. Nxjer­r­ja dhe për­puni­mi i këtyre burimeve ka paso­ja të rën­da mjedis­ore, duke përf­shirë ndot­jen e ajrit dhe ujit, shkatër­rim­in e habi­tat­eve dhe eme­timet e gazrave ser­rë. Për më tepër, qeset plas­tike nuk janë të biode­gradueshme dhe mund të qën­dro­jnë në mjedis për qin­dra vjet duke e shtrirë efek­tin e tyre neg­a­tiv në disa gjenerata.

Si zgjid­hje ndaj kësaj prob­lematike, ven­dos­ja e një takse/pagese dhe zëvendësi­mi i tyre me çan­ta tek­stili si pro­duk­te të qën­drueshme në shumë vende të botës ka rezul­tu­ar si zgjid­hje për reduk­timin e për­dorim­it të qeseve të plas­tikës dhe për­mirësim­it të sit­u­atës mjedis­ore. Bashki­mi Evropi­an ka ven­do­sur “tak­sën plas­tike”, e cila është një burim vetanak për bux­hetin e BE-së për peri­ud­hën 2021–2027. Tak­sa e BE-së për plas­tikën është një nga disa refor­ma tati­more të propozuara si pjesë e Mar­rëvesh­jes së Gjel­bër, e cila syn­on të reduk­to­jë kon­sum­in e lëndëve të para dhe mbet­jeve, duke pro­movuar lëviz­jen drejt një ekonomie qarko­re. https://kpmg.com/xx/en/home/insights/2021/09/plastic-tax.html

Kësaj lëviz­je­je glob­ale i është bashkuar së fun­di edhe Koso­va. Sipas objek­ti­vave të për­cak­tu­ara në Udhëz­imin Admin­is­tra­tiv për ambalazhin/paketimin dhe mbe­turi­nat e ambalazhimit/ pake­tim­it, të ven­do­sur në tre­gun e Repub­likës së Kosovës, parashihet që deri më 31 dhje­tor 2024, niveli i për­dorim­it vje­tor të qeseve plas­tike të mos e kalo­jë njëqin­de­tetëd­hjetë (180) qese plas­tike mba­jtëse me peshë të lehtë për per­son, kurse deri më 31 dhje­tor 2030, niveli i për­dorim­it vje­tor të mos e kalo­jë dyzet (40) qese plas­tike mba­jtëse me peshë të lehtë për person.

Duke reduk­tu­ar prod­himin e qeseve plas­tike, ne mund t’i zbusim këto ndikime neg­a­tive dhe të kri­jo­jmë një mjedis më të shën­det­shëm dhe më miqë­sor për secilin. Çan­tat eko-miqë­sore ofro­jnë një alter­na­tivë të qën­drueshme pasi janë të ripër­dor­shme, të qën­drueshme dhe mund të prod­ho­hen nga mate­ri­ale të padëmshme për mje­disin, si pam­buku organik ose pël­hu­ra të ricik­lu­ara. Inku­ra­ji­mi i për­dorim­it të çan­tave mund të zvogëlo­jë ndjeshëm kërkesën për qese plas­tike për një për­dorim dhe të pro­movo­jë një mënyrë jetese më të qëndrueshme.

HANDIKOS, si një shoqatë që objek­tivë krye­sore ka “për­mirësimin e të drej­tave dhe të stan­dard­eve të jetesës së per­son­ave me aftësi të kufizuar në Kosovë, po e sheh këtë si një mundësi unike për të pro­movuar prod­himin e çan­tave duke përf­shirë per­son­at me aftësi të kufizuara në pro­cesin e prod­him­it. Kjo nis­më jo vetëm që kon­tribuon në reduk­timin e prod­him­it të qeseve plas­tike, por gjithash­tu i fuqi­zon ata duke u ofru­ar mundësi punësimi.

Kjo jo vetëm që i ndih­mon ata të bëhen anë­tarë aktivë të shoqërisë, por gjithash­tu pro­movon gjithëpërf­shir­jen dhe diver­sitetin. Përmes kësaj nisme, HANDIKOS mund të rrisë ndërgjegjësimin për aftësitë dhe poten­cialin e tyre, duke sfid­uar stereotipet shoqërore dhe duke pro­movuar një shoqëri më gjithëpërfshirëse.

Për më tepër, prod­hi­mi i çan­tave nga per­son­at me aftësi të kufizuara mund të kon­tribuo­jë në fuqiz­imin e tyre ekonomik. Duke u ofru­ar atyre mundësi punësi­mi, HANDIKOS u mundë­son atyre të bëhen të vetë-qën­drueshëm dhe të pavarur finan­cia­r­isht. Kjo jo vetëm që për­mirë­son cilës­inë e jetës së tyre, por gjithash­tu reduk­ton varës­inë e tyre nga të tjerët.

Për ta bërë këtë ini­cia­tivë të suk­sesshme, HANDIKOS bën thirrje për bashkëpunim me orga­ni­za­ta të tjera, biz­nese dhe indi­vidë që janë të përkush­tu­ar për të reduk­tu­ar për­dorim­in e qeseve plas­tike. Për më tepër, këto bashkëpunime mund të ndih­mo­jnë në rrit­jen e ndërgjegjësim­it për ndikimin mjedis­or dhe pro­movimin e prak­tikave që kon­tribuo­jnë edhe në përm­bush­jen e Objek­ti­vave të Zhvil­lim­it të Qën­drueshëm siç janë: Prod­hi­mi dhe kon­sum­i­mi i përgjegjshëm; Vepri­mi kli­matik; Jeta ujore dhe Jeta në Tokë.

Si për­fundim, ulja e prod­him­it të qeseve plas­tike paraqet një mundësi për orga­ni­zatat si HANDIKOS për të pro­movuar zëvendësimin e qën­drueshëm përmes prod­him­it të çan­tave eko-miqë­sore nga per­son­at me aftësi të kufizuara. Duke i përf­shirë në pro­cesin e prod­him­it, HANDIKOS mund t’i fuqi­zo­jë ata, të pro­movo­jë gjithëpërf­shir­jen dhe të kon­tribuo­jë në fuqiz­imin e tyre ekonomik. HANDIKOS i fton biz­ne­set dhe indi­vidët që t’i bashko­hen kësaj nisme sepse kësh­tu jo vetëm që do të ndih­mo­jmë në reduk­timin e për­dorim­it të qeseve plas­tike dhe për­mirësimin e gjend­jes mjedis­ore, por gjithash­tu do të rrisim ndërgjegjësimin për aftësitë dhe poten­cialin e per­son­ave me aftësi të kufizuara. Kësh­tu së bashku, ne mund të kri­jo­jmë një të ardhme më të qën­drueshme duke nxi­tur një shoqëri më gjithëpërfshirëse.